16 de noviembre de 2012

A CIVIDADE DE LOUREDO


                O castro da Cividade, no lugar de Eira Grande da parroquia de Louredo, é un dos poboados castrexos máis grandes do concello de (As) Mós. Aínda que non é deses enormes oppida coma Sta. Tegra ou San Cibrán das Las, debeu de ser un poboado importante no Val da Louriña para acadar o nomeamento de cividade ou cidade co que chegou aos nosos días. Algúns especialistas asocian este topónimo con asentamentos de forte ocupación romana ou que acadaron o seu pleno crecemento trala chegada dos romanos.
                Este xacemento está sen excavar e hai moi poucos datos publicados sobre el, basicamente referidos ao achado de moitos restos cerámicos en superficie e ao impoñente foxo (sobre todo no Sur do recinto) construído para protexer a zona máis difícil de defender. Os habitantes do castro tiveron que facer unha auténtica obra de enxeñaría, xa que nesa parte do esporón no que se emplaza a cidade o terreo está máis baixo que os terreos de extramuros.
                O ano pasado, por estas datas, fixeron unha tala de eucaliptos no foxo e na muralla Leste da Cividade que deixou ao descuberto varias cousas… 
Foto: Corte do camiño.
                Algunhas persoas sabemos que este tipo de actuacións teñen que comunicarse ás autoridades encargadas de velar polo noso Patrimonio Arqueolóxico. O malo é que outros non o saben e eu descoñezo a que grupo de persoas pertencen os propietarios das coutadas ou os madeireiros que fixeron o traballo. O certo é que, para poder acceder co tractor meteron unha pala por un carreiro que había bordeando a muralla Leste, abrindo un corte de 50-100 cm.

Foto: Corte do camiño.
                Cando estiven alí para tirar estas fotos atopei a unha veciña do Barrio de Eira Grande e pregunteille se era ela a propietaria da coutada.
- Ai, non meu fillo, eu vou pa’ casa e como limparon este camiño, veño por aquí para atallar.
- Pois parece que o fixeron novo - Apunteille eu referíndome á “limpeza do camiño”.
- Non oh…!, este camiño hóuboo de sempre. Era o camiño que che había antes para ir a Eira Grande, antes de que fixeran o camiño novo.
                Este dato pareceume ben curioso- aínda que non creo que fose un camiño de carro- e axuda a comprender mellor o entorno deste xacemento na súa época, xa que os novos camiños asfaltados ocultaron ós antigos. O traballo de ensanchamento da pá deixou ao descuberto unha chea de anacos de cerámica que non deberon de chamar á atención dos madeireiros nin da veciña de Eira Grande pero que aparecían coas súas cores ocres, vermellas ou negras na terra revolta. 
                O primeiro anaco atopeino de casualidade… despois, fixándome ben, foron aparecendo máis e máis anacos de bordes, fondos e asas de diferentes cacharros galaico-romanos. Tamén aparecían no corte do camiño e, máis tarde, no mesmo terraplén da muralla. 

                Alí onde o chan estaba remexido polas rodas do tractor ou pola caída e arrastre dun eucalipto, aparecían anacos de cerámica, confirmando os datos que xa coñecíamos.
 
Foto: A caída e arrastre dunha arbore pola muralla.



Foto: Cerámica da CIVIDADE.

                 Por outra banda, a tala de árbores supuxo unha limpeza que facilita a vista e a comprensión das estruturas defensivas do castro. Nestes momentos pódense apreciar mellor que nunca as altas murallas e o enorme foxo (40 m de ancho X 10 m de fondo aprox.) excavado na ladeira do esporón. 
Foto: Muralla e camiño a Eira Grande.
Foto: Panorámica de esquina onde se xuntan a muralla Leste e o foxo Sur.
  
Foto: Dende o alto da muralla.

Foto: Foxo Sur.

Foto: Foxo Oeste.

Foto: Entrada Oeste.

                 A entrada principal (Oeste) e o entramado das orixinais vías de acceso ao poboado son obras  complicadas que nos amosan o grande inxenio dos antigos poboadores da Cividade de Louredo.

UN PERCORRIDO POLA HISTORIA DE LOUREDO.


                De seguro este lugar estivo habitado dende a Prehistoria xa que é un auténtico balcón sobre o Lagual, topónimo que fai referencia a unha lagoa que formaba o río Louro, desaparecida e desecada pola construción das vías de ferrocarril. Para segui-lo curso do río era necesario pasar por este punto no que a natureza deseñou un paso profundo e estreito cunha lagoa que actuaba como tapón.  Non é dificil imaxinar aos primeiros cazadores no alto deste emplazamento esperando a que as greas de gando salvaxe entraran neste funil para atacalas por sorpresa.
                Da outra banda do río están os petróglifos de San Antoíño, Alfacuca e Salgueirón, que xunto á necrópole romana de San Salvador de Louredo (estela de Fronto Loveyo Sículo) interactuaron nalgún tempo coa Cividade.
                Na Idade Media estableceuse o Señorío dos Lanzós, xérmolo da antiga Xurisdición de San Antoíño, que chegou a ser (aínda que durante pouco tempo) a capital do Concello.
Actualmente a asociación cultural desta parroquia chámase “A Cividade de Louredo”.

Deixo este mapa coa situación dos xacementos do entorno da Cividade, que axudarán a comprender a evolución histórica da Parroquia de Louredo e recomendo pois, a tódolos amantes da cultura galaico-romana, unha pronta visita á “Cividade de Louredo” antes de que volva ocultarse tra-la mesta cortina dos eucaliptos.
                            

vista aérea
vista aérea 2

No hay comentarios:

Publicar un comentario